کاهش واکهای به دلیل سرعت گفتار و یا افزوده شدن وند به هجای تکیهبر و جذب تکیه توسط وند، در هجاهای بدون تکیه اتفاق میافتد. کاهش واکهای در زبانهای مختلف بر اساس دیدگاههای متفاوتی از جمله، کاهش رسایی-بنیاد، کاهش تقابل افزا، کاهش مرکزگرا ، کاهش مرکزگریز و انگارۀ [AIU] مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته است. در این مقاله کاهش واکهای در زبان فارسی را بر اساس انگاره [AIU] اندرسون بررسی کردهایم. با توجه به این انگاره ، اطلاعات آوایی واکهها را میتوان با مقولههای واجشناسی نشانهگذاری نمود و ارتباط مستقیمی میان شکلهای طیف فرکانسی واکهها و مقولههای واجشناسی [A,I,U] برقرار نمود. بر این اساس کاهش واکهای با حذف، واژگونی و اضافه شدن یکی از مقولههای واجی همراه است که در زبان فارسی برخی از واکهها در هنگام کاهش، یکی از مقولههای واجی خود را از دست میدهند (حذف). در برخی دیگر نیز جایگاه مقولۀ هسته در هنگام کاهش با مقولۀ دیگر عوض میشود (واژگونی) و در برخی نیز مقولهای جدید جایگزین مقولۀ حذف شده میشود (افزایش). بنابراین بر اساس انگارۀ [AIU] هر سه فرآیند حذف، واژگونی و افزایش در تحلیل کاهش واکههای زبان فارسی کاربرد دارند.
Vowel reduction occurs in a rapid speech in unstressed syllables or it happens when an affix is added to a stressed syllable and it attracts the stress. Vowel reduction was described through different approaches likeSonority-Based Reduction, Contrast Enhancement Reduction, Centripetal, Centrifugal and [AIU] model. In this article, we describe Persianâs vowel reduction by Andersonâs [AIU] model in which vowel phonetic information is encoded by phonemic categories and there is a direct relationship between vowels spectral profiles and phonemic categories [A,I,U]. Therefore, vowel reduction occurs when one of these categories delete (Deletion), the categories are reversed (Reversion) or even one category is replaced by another (Augmentation). All of these processes are applicable in Persian.