واج شناسی
محمود بی‌جن خان؛ صدیقه روشن قنبری
چکیده
هدف از این مقاله بررسی نظام تقابل واجی زبان فارسی امروز در چارچوب مبانی نقش‌گرایی است. سوال اصلی تحقیق در این مقاله ناظر به میزان بهره‌برداری واج‌شناسی زبان فارسی از تقابل هر دو واج در واژهسازی است. دادههای تحقیق شامل 41718 جفت کمینه است که از یک واژگان زایا به حجم 52858 مدخل با استفاده از یک برنامۀ رایانه‌ای استخراج شده‌اند. سپس میزان ...
بیشتر
هدف از این مقاله بررسی نظام تقابل واجی زبان فارسی امروز در چارچوب مبانی نقش‌گرایی است. سوال اصلی تحقیق در این مقاله ناظر به میزان بهره‌برداری واج‌شناسی زبان فارسی از تقابل هر دو واج در واژهسازی است. دادههای تحقیق شامل 41718 جفت کمینه است که از یک واژگان زایا به حجم 52858 مدخل با استفاده از یک برنامۀ رایانه‌ای استخراج شده‌اند. سپس میزان تقابل واجی برای همخوان‌ها و واکههای فارسی بصورت مجزا محاسبه شد. تجزیه و تحلیل یافتههای آماری نشان داد که میزان تقابل واجی واکهها در جفتهای کمینۀ فارسی برحسب مشخصههای ارتفاع زبان و کشش برای طبقات غیرشبیه بیشتر از همین میزان برای طبقۀ شبیه است، اما برحسب محل تولید برای طبقات شبیه بیشتر از همین میزان برای طبقۀ غیرشبیه است.. علاوهبرآن، میزان تقابل واجی همخوان‌ها برحسب رسایی، نحوه و محل تولید برای طبقات شبیه و غیرشبیه متفاوت عمل میکند، بطوریکه اعضای تقابل مستقل از تعداد هجا گرایش به غیررسا و تیغهای بودن دارند.
واج شناسی
سید محمد رضی نژاد
چکیده
این مقاله به بررسی راهکارهای واجی زبان ترکی آذربایجانی برای برطرف کردن التقای واکهها میپردازد. از آنجا که زبان ترکی، جزء زبانهای پیوندی محسوب میشود، در این زبانها، افزودن وندها به دنبال هم امری طبیعی است؛ بنابراین در حین افزودن وندهای مختلف به ستاک و همچنین افزودن پسوندها به دنبال هم و ایجاد واژههای مرکب، ممکن ...
بیشتر
این مقاله به بررسی راهکارهای واجی زبان ترکی آذربایجانی برای برطرف کردن التقای واکهها میپردازد. از آنجا که زبان ترکی، جزء زبانهای پیوندی محسوب میشود، در این زبانها، افزودن وندها به دنبال هم امری طبیعی است؛ بنابراین در حین افزودن وندهای مختلف به ستاک و همچنین افزودن پسوندها به دنبال هم و ایجاد واژههای مرکب، ممکن است التقای واکهها صورت بگیرد. برای تحلیل این فرایند، دادههای متناسب از زبان ترکی آذربایجانی (گویش مشگین شهری) گردآوری شده است و در چارچوب رویکرد واج‌شناسی بهینگی مورد تحلیل قرار گرفته است. بررسی دادهها نشان میدهد که در این زبان برای برطرف کردن التقای واکهها، روشهای متفاوتی بر اساس شرایط واژی، واجی و معنایی بکار بسته میشود. در فرایند واژهسازی از نوع ترکیب، حذفV1، در حین افزودن پسوند متشکل از یک واج (یک واکه) به ستاک یا پسوند قبلی، فرایند درج همخوان میانجی، در حین افزودن پسوند متشکل از چند واج با واکۀ دارای مشخصۀ ]+افراشته[ حذف V2(واکۀ پسوند) و در نهایت با افزودن پسوند متشکل از چند واج با واکۀ دارای مشخصۀ]-افراشته[ درج همخوان میانجی صورت میگیرد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که در این زبان جایگاه آغازۀ ستاک نسبت به پایانه برجسته محسوب میشود. بنابراین حذف از جایگاه آغازه ستاک مجاز نیست و همچنین اگر پسوند متشکل از یک واج (یک واکه) باشد، برای حفظ ویژگیهای معنایی و دستوری حذف واکه پسوند صورت نمیگیرد.
واج شناسی
عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا؛ روح الله یعقوبی؛ علی مالمیر
چکیده
در پژوهش حاضر، میزان رعایت اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا در واژههای سه‌هجایی بررسی شده است. بدین منظور، لغات دو فرهنگ لغت مهشید مشیری و نیز دورۀ دوجلدی معین بررسی شد و در بین حدود صد هزار واژۀ بررسی‌شده، فقط 269 واژۀ سه‌هجایی با هجای آغازین cvcc پیدا شد. سپس توالی واکهها و توالی همخوان‌ها، استخراج و با استفاده از مقیاس رسایی ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، میزان رعایت اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا در واژههای سه‌هجایی بررسی شده است. بدین منظور، لغات دو فرهنگ لغت مهشید مشیری و نیز دورۀ دوجلدی معین بررسی شد و در بین حدود صد هزار واژۀ بررسی‌شده، فقط 269 واژۀ سه‌هجایی با هجای آغازین cvcc پیدا شد. سپس توالی واکهها و توالی همخوان‌ها، استخراج و با استفاده از مقیاس رسایی گوسکوآ (2004)، رعایت اصل توالی رسایی و قانون مجاورت هجا بررسی شد. نتایج حاصل از بررسی ساختهای هجایی (c)vcc.cv(c)(c).cv(c)(c) نشان میدهند واکههای a/و eو/o نسبت به ɑ/ و i و/u تمایل بیشتری دارند تا در جایگاه هستۀ هجای اول ظاهر شوند. در بین واکههای کوتاه نیز واکه /a/ اولویت دارد. به عبارتی، واکههای رساتر بسامد بیشتری دارند. همچنین، کاهش میزان رسایی در خوشۀ همخوانی هجای اول با فراوانی 212 مورد (معادل 78 درصد دادهها)، شاهدی بر رعایت اصل توالی رسایی در این توالی درون هجایی است. در بررسی قانون مجاورت هجا نیز مشخص شد در مرز هجای اول و دوم تمایل به نقض این قانون وجود دارد؛ بهطوریکه در 133 مورد، افزایش میزان رسایی وجود دارد.
واج شناسی
عباسعلی آهنگر؛ پریا رزم دیده؛ زهره سادات ناصری
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی برخی فرایندهای واجی نظیر سخت‌کامی‌شدگی، سایشی‌شدگی، درج آغازه، غیردهانی‌شدگی، انسدادی‌شدگی و واک‌رفتگی پایانی در گونۀ زبانی رودباری (اسلام‌آباد) در چارچوب نظریۀ بهینگی (پرینس و اسمولنسکی، 1993 و 2004) است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردید. برای گردآوری دادهها از 10 گویشور بومی (5 مرد و 5 زن در رده‌های ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی برخی فرایندهای واجی نظیر سخت‌کامی‌شدگی، سایشی‌شدگی، درج آغازه، غیردهانی‌شدگی، انسدادی‌شدگی و واک‌رفتگی پایانی در گونۀ زبانی رودباری (اسلام‌آباد) در چارچوب نظریۀ بهینگی (پرینس و اسمولنسکی، 1993 و 2004) است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردید. برای گردآوری دادهها از 10 گویشور بومی (5 مرد و 5 زن در رده‌های سنی 45 الی 80 سال از کم/ بیسواد تا تحصیلکرده) و نیز منابع موجود در مطالعۀ گونۀ زبانی رودباری کمک گرفته شده است. در بررسی، توصیف و تحلیل دادههای این پژوهش مهمترین محدودیتهای حاکم بر صورتهای بهینه در هر یک از فرایندهای مورد بررسی در گونۀ زبانی رودباری تبیین شده‌اند. این تبیینها از طریق استدلال پیرامون محدودیتهایی که عامل رخداد این فرایندها هستند و رتبهبندی آنها صورت پذیرفتهاند. آنچه از توصیف بهینگی و رتبهبندی محدودیتها به دست میآید، این است که محدودیت G* و ONSET در گونۀ رودباری نقض نمیشوند و نسبت به سایر محدودیتها در بالاترین مرتبه در تابلوی بهینگی قرار میگیرند.
واج شناسی
بشیر جم
چکیده
عبارت زبان‌گیر[1] عبارتی است که شرایط رخداد لغزش زبانی در آن به صورت عمدی ایجاد شده باشد. کاربرد عبارت زبان‌گیر بدین صورت است که از کسی خواسته میشود که آن را چند بار بی‌درنگ و پشت سر هم بازگو کند. هدف از طرح عبارت‌های زبان‌گیر دشوار کردن بازگو کردنشان به هدف بازی و سرگرمی و ایجاد جملات خنده‌آور ناشی از تلفظ یا تولید اشتباه ...
بیشتر
عبارت زبان‌گیر[1] عبارتی است که شرایط رخداد لغزش زبانی در آن به صورت عمدی ایجاد شده باشد. کاربرد عبارت زبان‌گیر بدین صورت است که از کسی خواسته میشود که آن را چند بار بی‌درنگ و پشت سر هم بازگو کند. هدف از طرح عبارت‌های زبان‌گیر دشوار کردن بازگو کردنشان به هدف بازی و سرگرمی و ایجاد جملات خنده‌آور ناشی از تلفظ یا تولید اشتباه آنهاست. پژوهش پیشِ‌رو به روش توصیفی- تحلیلی در چارچوب آواشناسی تولیدی و همچنین واج‌شناسی خودواحد انجامگرفته و هدف آن بررسی ویژگیهای عبارت‌های زبان‌گیروتحلیل ساختار عبارت‌های زبان‌گیر زبان فارسی و پی بردن به شگردها و ترفندهای به کار رفته در آنها بوده است. بدین منظور این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است؛ در بخش نخست که به بررسی ویژگیهای عبارت‌های زبان‌گیر اختصاص دارد. در بخش دوم (تحلیل ساختار عبارت‌های زبان‌گیر زبان فارسی) صدای ضبط شدة چندین کودک، نوجوان و بزرگ‌سال زن و مرد که چند بار بی‌درنگ و پشت سر هم معروف‌ترین عبارت‌های زبان‌گیر زبان فارسی را بازگو کرده بودند آوانگاری شده و مورد تحلیل دقیق قرار گرفته است.[2] در طی این بررسی مشخص شد که رخداد لغزش در بازگویی عبارت‌های زبان‌گیر زبان فارسی در مورد انواع همخوان‌های همسانِ سایشی، انسایشی، روان، انسدادی، خیشومی، و همخوان‌های ناهمسان، واکهها، واکهها با همخوان‌ها، جفت کمینه، انواع جابه‌جایی و سرانجام تکرار زیاد یک واژه رخ میدهد. [1] tongue twister [2] از خانم زهرا غفارپور دانش‌آموختة کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه شهرکرد که در گردآوری عبارت‌های زبان‌گیر مرا یاری نمودند سپاسگزارم.
