تحلیل مقالات نقد کتاب‌های زبان‌شناسی ایران بر اساس الگوی فراگفتمان هایلند

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر

چکیده

در چارچوب نظری فراگفتمانِ (metadiscourse) هایلند (2005) الگویی برای تحلیل تعامل میان نویسندۀ متن و مخاطب آن ارائه شده است. مطابق با این الگو، نویسنده از ابزارهای مختلف فراگفتمانی نظیر نگرش‌نماهای (attitude markers) مثبت و منفی (صفاتی نظیر شیوا، ضعیف)، تردیدنماها (hedges) (کلماتی مانند شاید)، و یقین‌نماها (boosters) (قیدهایی مانند حتماً) برای بیان ارزش‌های یک پدیده یا میزان تردید یا قطعیت خود در خصوص یک گزاره استفاده می‌کند. در پژوهش حاضر کوشیده‌ایم بر اساس الگوی نظری هایلند، تصویری عینی از گونه (genre) نقد کتاب در زبان فارسی ارائه دهیم. به این منظور چهل مقالۀ نقد کتابِ منتشر شده در نشریات علمی-پژوهشی زبان‌شناسی ایران را به عنوان پیکرۀ پژوهش انتخاب کرده و فراوانیِ چهار متغیر کلامی شامل نگرش‌نمای مثبت، نگرش‌نمای منفی، تردیدنما و یقین‌نما را بررسی کرده‌ایم. یافته‌ها نشان می‌دهد فراوانیِ نگرش‌نماهای منفی در کل پیکره بیش از سایر متغیرهای کلامی است. همچنین معلوم شد که منتقدان، اغلبِ متغیرهای کلامیِ مورد نظر را در بخش پایانیِ مقالات نقد به کار می‌برند. یافته‌ها در دو گروهِ منتقدان زن و مرد نیز جالب‌توجه است، به طوری که فراوانیِ نگرش‌نماهای منفی و یقین‌نما در نقدهای مربوط به منتقدانِ مرد دو برابرِ متون مربوط به منتقدان زن است و به این ترتیب، رویکرد جنسیت‌گرا در خصوص زبان و کاربرد آن تقویت می‌گردد. همچنین مشخص شد که در ارزیابیِ کتاب، منتقدان زن بیش از منتقدان مرد به نویسندۀ کتاب توجه می‌کنند و برعکس، منتقدان مرد بیشتر به خودِ کتاب می‌پردازند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Analysis of book review Articles in Iranian Linguistics Journals based on Hyland's Metadiscourse Model

چکیده [English]

Hyland (2005) presents a theoretical framework on metadiscourse to treat interaction between a text writer and the intended reader. Based on this model, any writer employs a number of devices such as positive and/or negative attitude markers (adjectives like eloquent, weak), hedges (adverbs such as maybe), and boosters (adverbs such as certainly) to convey the values of a phenomenon or the (un)certainty of expressed statement. This study takes Hyland (2005)’ model to provide a concrete scheme of book review genre in Persian language. As such, forty book reviews published in Iranian peer-reviewed linguistics journals are selected as the corpus of study, and the frequency of four discourse variables including positive attitude markers, negative attitude markers, hedges, and boosters are analyzed. The findings indicate that the negative attitude markers are the most frequent interaction devices. It is also shown that most discourse markers are used in the closing section of book reviews. In addition, the frequency of negative attitude markers as well as boosters in the corpus of male critics is higher than that of female ones giving weight to the gender divide over language use. It is also revealed that female critics mainly deal with the writer of the book to be reviewed while male critics mostly analyze the book itself.

کلیدواژه‌ها [English]

  • book review genre
  • Hyland’s Model
  • attitude marker
  • hedges
  • booster